Kentsel dönüşüm, modern şehirlerin inşasında önemli bir adım olmasının yanı sıra, özellikle deprem riski taşıyan bölgelerde halkın güvenliği için hayati bir süreçtir. Bu büyük değişim projelerinin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için devlet desteği, kritik bir rol oynar. Türkiye gibi deprem kuşağında yer alan ülkelerde, devletin sağladığı teşvikler ve kolaylıklar, kentsel dönüşümün hızlandırılmasını ve toplumun geniş kesimlerine ulaşmasını sağlar.

1. Devlet Desteğinin Amacı

Kentsel dönüşüm projelerinde devlet desteğinin temel amacı, eski ve riskli yapıların yerine daha güvenli, dayanıklı ve modern yapıların inşa edilmesini teşvik etmektir. Özellikle deprem riskinin yüksek olduğu şehirlerde, mevcut yapı stokunun büyük bir kısmı depreme dayanıklı değildir. Bu nedenle, devletin sunduğu teşvikler, insanların bu riskli yapılardan çıkıp daha güvenli konutlara geçmelerini sağlamak için önemli bir rol oynar.

2. Devletin Sağladığı Teşvikler

Devlet, kentsel dönüşüm projelerini teşvik etmek için çeşitli mali ve hukuki kolaylıklar sunar. Bu teşvikler, bireylerin ve müteahhitlerin dönüşüm sürecine katılımını artırır ve süreci hızlandırır. Devlet tarafından sağlanan desteklerin bazıları şunlardır:

• Kira Yardımı: Kentsel dönüşüm sürecinde yıkılan binalarda yaşayan hak sahiplerine, yeni konutlarına taşınana kadar kira yardımı yapılmaktadır. Bu destek, ev sahipleri ve kiracılar için büyük bir rahatlama sağlar.

• Faiz Desteği: Kentsel dönüşüm kapsamında yapılan konut kredilerinde, devlet faiz desteği sunmaktadır. Bu sayede, konut sahipleri uygun koşullarla kredi kullanarak yeni bir ev sahibi olabilirler.

• Vergi Muafiyeti: Kentsel dönüşüm projelerinde, inşaat sürecinde bazı vergi avantajları sağlanır. Harç ve vergi muafiyetleri, inşaat maliyetlerinin düşmesine katkıda bulunur ve projelerin hızla hayata geçirilmesine olanak tanır.

• İmar Artışı: Bazı kentsel dönüşüm projelerinde, müteahhitlere imar artışı sağlanarak daha fazla konut yapma imkânı tanınır. Bu da, projelerin daha cazip hale gelmesine ve kentsel dönüşümün hızlanmasına yardımcı olur.

3. Deprem Riskine Karşı Güvence

Türkiye’de kentsel dönüşümün en önemli sebeplerinden biri, depreme dayanıklı yapıların inşa edilmesi gerekliliğidir. 1999 Marmara Depremi, ülkemizin büyük bir kısmında riskli yapıların mevcut olduğunu gözler önüne sermiştir. Devlet desteği ile hayata geçirilen kentsel dönüşüm projeleri, bu yapıların güvenli hale getirilmesini hedefler. Güvenli binalar inşa edilerek deprem felaketlerine karşı toplumun daha dayanıklı hale gelmesi sağlanır.

4. Sosyal ve Ekonomik Faydalar

Devletin sağladığı destekler sayesinde kentsel dönüşüm projeleri, sadece yapıların yenilenmesiyle kalmaz, aynı zamanda sosyal ve ekonomik gelişimi de beraberinde getirir. Eski binaların yerine inşa edilen modern konutlar, bölgenin sosyal dokusunu güçlendirirken emlak değerlerinin de artmasına katkıda bulunur. Aynı zamanda inşaat sektörü ve yan sanayiler için de bir büyüme alanı açılır. Bu süreç, hem yerel ekonomiyi canlandırır hem de ülke genelinde iş imkanlarını artırır.

5. Dönüşüm Sürecinde Vatandaşın Rolü

Devlet desteği, kentsel dönüşüm sürecini hızlandırsa da, vatandaşların bu sürece aktif katılımı da büyük önem taşır. Kentsel dönüşümde en büyük sorumluluk ev sahiplerine ve yerel topluluklara düşmektedir. Devletin sunduğu imkanlardan yararlanarak riskli binaların yenilenmesi ve güvenli yaşam alanlarının oluşturulması, vatandaşların talep ve ihtiyaçlarına göre şekillenir. Bu süreçte, devletle iş birliği yapmak ve bilinçli hareket etmek, projelerin başarılı bir şekilde sonuçlanmasını sağlar.

Sonuç

Kentsel dönüşüm, modern ve güvenli şehirler inşa etme hedefinin en önemli bileşenlerinden biridir. Bu sürecin sorunsuz ve etkin bir şekilde yürütülmesi için devlet desteği hayati bir rol oynar. Devletin sağladığı teşvikler, riskli yapıların hızla yenilenmesine, halkın güvenliğini sağlamaya ve şehirlerin modernleşmesine büyük katkı sunar. Kentsel dönüşüm projelerinin başarılı olabilmesi için devletin desteği kadar, vatandaşların da bilinçli ve aktif bir şekilde sürece katılım göstermesi gerekmektedir.